Maritiem Digitaal
collectie zoeksyteem van de maritieme musea
Scheepsmodel van koopvaardijhoeker 'De Vier Gebroeders', blokmodel, vermoedelijk rond 1840 gemaakt. In 1997-1999 geresta...
| titel | Scheepsmodel van koopvaardijhoeker 'De Vier Gebroeders', blokmodel, vermoedelijk rond 1840 gemaakt. In 1997-1999 gerestaureerd en gereconstrueerd. |
|---|---|
| inventarisnummer | 02043 |
| collectie | modellen |
| museum | Museum Vlaardingen
 |
| omschrijving | Scheepsmodel van koopvaardijhoeker 'De Vier Gebroeders', vermoedelijk rond 1840 gemaakt, zgn. klompmodel, romp iepenhout, dek grenenhout, Situatie 1997: slechte staat, beschadigd, houtwormgaatjes, (14-3-1997 opnieuw behandeld tegen houtworm). Per 13-5-1997 naar restaurator Ab Hoving - Amsterdam ter beoordeling. 1999: gerestaureerd en tuigage en dekopbouw gereconstrueerd/gecompleteerd door restaurator A. Hoving (Rijksmuseum Amsterdam). Bijbehorende standaard = 2043b (11.5x33x50.5 cm). Losse onderdelen: (oude) dekhuis = 2043c (7.1.x13.5x17 cm), oude mast + 3x Gieksteun (mik) + enkele tientallen losse onderdeeltjes zoals blokken etc. in een sigarenkistje (gemerkt G. de Graaf Tabaconist 's-Gravenhage) = 2043d (0.8x0.8x28.3 cm). Rapport d.d. 27-5-1997 van A.J. Hoving, hoofdrestaurator scheepsmodellen, scheepsmodellen Rijksmuseum Amsterdam (gespecialiseerd in scheepsmodellen middeleeuwen tot ca. 1800): Het model is een blokmodel met een ruw uitgeholde lindehouten** romp en een geconstrueerd grenen dek. Het model meet 102.5 cm over de stevens, is 27.5 cm wijd en heeft een holte van ca. 20 cm. Op de achtersteven staan dieptemerken, waarvan de afmetingen niet in verhouding met de werkelijkheid zijn: 4 voet diepte is volgens de merken 10.4 cm, wat een schaal zou geven van 1:11. Het schip zou dan slechts 11.32 m lang zijn geweest. 10.4 cm is evenwel precies 4 duim, wat de suggestie wekt dat het oorspronkelijke meetwerk tijdens de constructie in duimen is uitgevoerd. Dat blijkt ook de lengte van de romp, die 40 duimen lang is (102.5 cm) en de breedte van 11 duimen (27.5 cm). Ik voel veel voor een schaal van 1:22, omdat dat de totale lengte van het schip op 80 voet brengt (22.64 m.), de breedte op 22 voet (6.22 m.) en de holte op ca. 16 voet (4.52 m.), een heel aannemelijke lengte en wijdtemaat voor een hoeker. Wat de verhoudingen betreft dient te worden opgemerkt dat vooral de diepte overdreven lijkt, maar dat kan te maken hebben met het doel waarvoor het model is gemaakt. Mijns inziens hebben we te maken met een vijverscheepje. dat is te zien aan de extra diepe kiel, die bovendien ook nog gaten vertoont, waardoorheen een eventuele losse loden kiel met touwtjes kon worden bevestigd. De staat waarin het hout zich bevindt is redelijk te noemen, al is met name aan het achterschip ruimte tussen blok en steven ontstaan door splijten van het rompblok. Ook in de boeg zijn radiale scheuren te zien. Hier en daar is enige aantasting door houtworm te constateren. De achterkant van de kiel is ernstig beschadigd en ontbreekt deels. Het dek is kundig aangebracht en van (vermoedelijk eiken) lijfhouten langs de boordwand voorzien. De detaillering laat ons enigzins in de steek, aangezien het model uit weinig meer dan een romp en twee grove masten bestaat. De vorm van het model is karakteristiek te noemen, al is hij wel erg vierkant in doorsnede. Deze vorm, samen met de sporen van de oorspronkelijke beschildering maken samen een robuust, enigszins grof, maar goed weergegeven vaartuig, dat het als pronkmodel nog uitstekend zou doen, als hij met de nodige terughoudendheid gerestaureerd zou worden. Of het model echt 'museumniveau' heeft weet ik niet, maar is vooral afhankelijk hoe succesvol de restauratie zou zijn. Ab Hoving 27 mei 1997 ** Volgens Leen Moerman (Visserijmuseum, deskundig op het gebied van hout) is de romp van iepenhout, deze is gevoelig voor aantasting door houtworm. De romp moet daarom regelmatig gecontroleerd worden op verse houtwormschade. In de periode 1997-1999 romp gerestaureerd door Ab Hoving. Masten en tuigage door hem gereconstrueerd. De reconstructie van de opbouw en tuigage is gedaan aan de hand van : - Historische prenten (o.a. Crohe, 1926 Ned. jachten, binnenvaartuigen, visschersschepen, blz. 283) - Het rapport 'Buizen en Hoekers' Zierikzeese hoeker, notities betreffende een getuigd hoekermodel uit het Gemeentemuseum te Zierikzee, rapportage door J. Ploeg (april 1994, bibliotheek C.5.3. bibl.nr. 7420) tekeningen P 54 (Algemeen plan) en P 55 (Zierikzee's hoekermodel lijnenplan en diverse details) - Kapiteinsschilderij 'koopvaardijhoeker 'Oceaan' in de haven van Malta, 1865, (C.V. A. Hoogendijk Jzn.) - Historische foto van een kofroef (Harlingen ca. 1865). De kosten van de restauratie/reconstructie bedroegen ƒ 8000.- (juli 1999). |
| afmetingen | hoogte 35.0 cm breedte 31.0 cm lengte 102.0 cm |
| startdatum | 1840 |
| einddatum | 1840 |
Bekijk ook
Commentaar van bezoekers