Maritiem Digitaal
collectie zoeksyteem van de maritieme musea
Scheepsmodel van een fregat.
| titel | Scheepsmodel van een fregat. |
|---|---|
| inventarisnummer | FSM-1980-106 |
| collectie | Scheepsmodellen |
| museum | Fries Scheepvaartmuseum
 |
| maker | Onbekend |
| omschrijving | Scheepsmodel van een fregat uit het laatst van de 18de of uit het begin van de 19de eeuw. Blokmodel. Schaal niet bekend. Rondhouten en tuigage: Het schip heeft een boegspriet en drie masten. De boegspriet is aan de achterkant vastgezet in het voorschip, wordt in het galjoen gehouden door woelingen (touwlussen) op de scheg, wordt aan de onderkant gehouden door waterstagen op de scheg. De bovenkant van de beogspriet hangt aan twee voorstagen van de fokkemast. Aan de boegspriet is een kluifhout gemaakt. Dat loopt door een ezelshoofd op de top van de boegspriet. Het kluifhout wordt gehouden door een boegwant van twee hoofdtouwen die worden geleid door ogen in de ra van de voorste blinde. De drie masten zijn: een fokkemast, een grote mast en een bezaanmast. De fokkemast en de grote mast zijn in drieën gedeeld: een mast, een marssteng en een bramsteng. De fokkemast heeft alleen een marsteng. Op alle drie de masten wordt de overgang van mast naar marssteng gevormd door een mars (kraaienest) en een ezelshoofd. De marsen worden aan de achterkant afgeschermd met soort reling van rood zeildoek. De overgang van marssteng naar bramsteng in de voorste twee masten wordt met twee ezelshoofden gemaakt. De fokkemast wordt gehouden door twee voorstagen op de boegspriet en door een staand want van vijf hoofdtouwen met weeflijnen (touwladders). De marssteng van de fokkemast wordt gehouden door een staand stengewant van vier hoofdtouwen met weeflijnen, vastgezet op de mars. De bramsteng van de de fokkemast wordt gehouden door een bakstag op het voorboeisel. De grote mast wordt gehouden door een voorstag op het voordek en door een staand want van zes hoofdlijnen met weeflijnen. De marssteng van de grote mast wordt gehouden door een voorstag op de fokkemars en door staand stengewant van vier hoofdtouwen met weeflijnen. De bramsteng van de grote mast wordt gehouden door een voorstag op de fokkemarssteng en door lopend want op de zaling van de marstteng van de grote mast. De bezaanmast wordt gehouden door een voorstag op de grotemast en door een staand want van vier hoofdtouwen met weeflijnen. De steng van de bezaan wordt geouden door een staand stengewant van drie hoofdtouwen met weeflijnen op de mars van de bezaanmast. Enkele stagen en vallen aan de bezaanmast zijn losgeraakt. Het model is niet uitgerust met zeilen. Aan de rondhouten, vallen en schoten is echter wel te zien welke zeilen het schip kon voeren. Onder de boegspriet hangen twee ra's voor blinden. Op de voorstagen van de fokkemast konden twee stagfokken gehesen worden. Aan de fokkemast en aan de grote mast passen elk drie razeilen (aan de fokkemast een fok, een fokkemarszeil en een fokkebramzeil en aan de grote mast een grootzeil, een grootmarszeil en een grootbramzeil). Van de fok en het grootzeil (de onderste zeilen van beide masten) zijn ook de boelijnen te zien (gebruikt om de onderkanten van razeilen naar voren te trekken om scherp aan de sind te kunnen zeilen). Aan de onderste ra's van de fokkemast en de grote mast zijn spieren (verlengstukken) gemaakt, die worden uitgezet wanneer er lijzeilen gehesen worden. Aan de bezaanmast kunnen twee razeilen (begijnzeil en kruiszeil) en een latijnzeil (bezaan) met spriet gevoerd worden. De vallen van de ra's zijn belegd op nagelbanken onder aan de masten. Ook zijn er vallen en schoten belegd op de korvijnagels in de staande wanten. Op de toppen van de drie masten vergulden kloten. Op de top van de boegspriet een vlaggemast voor een prins en op de campagne de grote vlaggemast. Aan geen van de masten of vlaggemasten zijn vlaggen gemaakt. De blokken zijn van hout en zijn niet voorzien van lopende schijven. De romp: Het voorschip is rond en voorzien van een galjoen. Het achterschip is gepiekt. De spiegel is breed en plat en voorzien van snijwerk. De bodem is rond en voorzien van een kiel. Over de romp lopen twee berghouten. Het model van voor naar achter: Op de voorsteven een boegbeeld in de vorm van een leeuw. Daarachter het galjoen van drie opengewerkte regelingen. Onder het galjoen de kluisgaten waardoor de ankertouwen naar binnen lopen. Boven het galjoen een soort verschansing van rood zeildoek en aan weerszijden een botteloef (een schuin naar beneden wijzende stok die voorzien is van een schijf, waarover de boelijn van de fok loopt). Aan de einden van het galjoen zijn kraanbalken gemaakt. Daaraan hangen de ankers. Onder de rusten van de staande wanten en boven het bovenste berghout een rij geschutspoorten waaruit de lopen van twaalf kanonnen steken. Het voordek is verhoogd. Voor de fokkemast is over de gehele breedte van het dek een waterlijst gemaakt, met daarop bolders waarop schoten en vallen zijn belegd. Daarachter een nagelbank en de fokkemast. Op de achterkant van het voordek een boog met daarin een scheepsbel. Op het lagere middendek zijn de kanonnen te zien. Ze liggen op houten klossen die de rolpaarden moeten uitbeelden. Boven de kanonnen, langs de boorden zijn overdekkingen gemaakt, een soort gangboorden. Langs deze gangboorden een metalen reling. Midscheeps is in deze relingen een opening gemaakt. Daaronder in op de scheepsromp een trap van voetlijsten gemaakt (valreep). Voor de grote mast staat een nagelbank. Het verhoogde achterdek is te bereiken met twee trappen. Langs de trappen en de voorkant van het achterdek een metalen reling. Voor de bezaan mast is in het achterdek een trapgat gemaakt, dat omgeven is door een reling. Aan de voet van de bezaanmast een nagelbank en een stuurrad. Langs de zijkanten van het achterdek een verschansing van rood zeildoek. De spiegel loopt breed uit en is voorzien van houtsnijwerk (gehangen doek en klavers). Aan de bovenkant van de spiegel drie lantaarns. De galerij eronder heeft zeven toogvormige ramen. De galerij loopt over het achterschip door naar voren (aan weerszijden drie ramen). In de wulf (ruimte tussen galerij en waterlijn) zijn twee openingen gemaakt. Waarschijnlijk zijn het geschutspoorten. Dat maakt het totaal aantal kanonnen dan 26. Het roerblad kan met kettingen en touwen (roertalie) worden vastgezet. Aan de roertalie een touw met daaraan een sloep (een voobank, twee roeibanken en een achterbank en op de voorden twee maal vier roeidollen). Kleuren: De romp is gedeeltelijk gelakt en gedeeltelijk geverfd. De berghouten zijn zwart. Het gedeelte onder het berghout (onderwaterschip) is wit. De spiegel, de lantaarns, de galerijen en delen van de wulf zijn verguld, evenals de rusten, de regelingen van het galjoen en de galjoenleeuw. De boeisels van voor- en achterdek zijn zwart met vergulde biezen. De dekken zijn zwart. De relingen op het achterdek en het stuurrad zijn verguld. De rolpaarden van de kanonnen en de verschansingen van zeildoek op voor- en achterdek en op de marsen zijn rood. De rondhouten (masten en ra's) zijn ongeverfd. Accessoires: stander en sloep. |
| afmetingen | hoogte 49.0 cm breedte 11.5 cm lengte 46.0 cm |
| startdatum | 1775 |
| einddatum | 1825 |
Bekijk ook
Commentaar van bezoekers