Maritiem Digitaal
collectie zoeksyteem van de maritieme musea
Volmodel van de stalen koftjalk 'Lena', 1918
| titel | Volmodel van de stalen koftjalk 'Lena', 1918 |
|---|---|
| inventarisnummer | M188 |
| collectie | modellen en maquettes |
| museum | Maritiem Museum Rotterdam
 |
| maker | Hazenberg, Daniel Johannes |
| scheepsnaam | koftjalk, Lena[scheepsnaam] |
| omschrijving | Het model van de koftjalk ‘Lena’ heeft een witte romp met een zwart onderwaterschip. Het schip heeft een enkele, vrij hoge mast, met lange rechte giek en gaffel. De mast wordt gestaagd door vier stagen per boord, voorzien van weeflijnen om te kunnen openteren. Boven het potdeksel is een nagelbank aan de stagen bevestigd met tussen die stagen korvijnagels voor het beleggen van schoten en vallen. Het schip heeft een rechte boegspriet, voorzien van vallen voor fok, kluiver en buitenkluiver. Gelijk naast de boegspriet zien we de beide kluisgaten voor de stokankers die op het potdeksel rusten. Beide ankerkettingen zijn bevestigd aan het braadspil dat kan worden gedraaid met behulp van een pompmechanisme. Achter het braadspil een luik naar het kabelgat, gevolgd door een handbediende lier. Tussen deze lier en de mast is het luik naar het vooronder, met plaats voor het logies. Tussen de mast en het roef is een luikenkap met houten luiken en extra schoorboom.
De roef is wit geschilderd, met een zeegroen dak. Door de ramen kan je nog onderdelen van het interieur zien.Het schip wordt gestuurd met een witte helmstok waarop een gekromde vlaggenmast is bevestigd. Onder de helmstok is nog een daklicht bevestigd, en aan weerszijden daarvan staat een handbediende zwaardlier aan dek. Op het achterschip is aan elke kant van het roer een houten bord bevestigd met daarop geschreven: bakboord: ‘Lena 19’ en aan stuurboord ‘Lena 18’.
Volmodel, schaal 1:22 De koftjalk is ontstaan door een combinatie van de kof (zeevaart) en de tjalk, welke meer in de binnenvaart gebruikt werd. Dit schip heeft zich vooral bewezen in de kustvaart. Het schip ligt minder diep dan de kof waardoor het gemakkelijk op de binnenwateren kan varen. Hierdoor was het mogelijk om met de koftjalk goederen tot in het binnenland te brengen. Dit in tegenstelling met de kof, welke nauwelijks op binnenwateren kwam. De koftjalk voer op de wateren van Denemarken, Duitsland, Nederland en België. Door de kleine diepgang kon het schip ook op de wadden varen, waardoor het een groter vaargebied had dan de kof. Koftjalken zijn later ook in ijzer en staal gebouwd, waardoor er nog enkele van deze schepen behouden zijn gebleven en heden ten dage nog rond varen. De ijzeren koftjalk kreeg uiterlijk dezelfde vorm als zijn houten voorganger. Later is de vorm aangepast aan de bouwwijze welke mogelijk waren met ijzer en staal. De eerste koftjalken hadden maar 1 mast, later is het anderhalfmast tuig gekomen. Duitse koftjalken hadden een voorkeur voor anderhalfmast tuigages en werden altijd met twee masten gebouwd. Voor Duits rekening zijn veel kleine koftjalken gebouwd welke ongeveer 16 m lang waren. Nederlandse koftjalken zijn meestal veel groter. In tegenstelling met de kof hadden de koftjalken altijd zijzwaarden nodig, omdat de kielbalk ontbrak. Een aantal koftjalken is gepiekt uitgevoerd maar lang niet allemaal. Zwaarden maakten een schip kwetsbaar, in zware zeegang wilden ze nog wel eens breken. De eenmast koftjalken hadden een grootzeil, fok, kluiver en buitenkluiver, de anderhalfmast koftjalken hadden een naast bovenstaande zeilen ook een bezaan. IJzeren en stalen koftjalken zijn enkel op Groningense werven gebouwd. De grote koftjalken zijn vaak tussen 25 en 30 meter lang meer dan vijf meter breed en twee tot tweeëneenhalve meter hol. De gangboorden zijn breder dan bij de zeetjalken. De grote koftjalken bezaten meestal grote rechthoekige spuigaten in plaats van de gebruikelijke half ronde. Naar men zegt zijn er ongeveer 66 koftjalken in Groningen van de werf gekomen. |
| afmetingen | lengte 127.4 cm breedte 24.5 cm hoogte 91 cm schaal 1:22 gewicht 45.6 kg |
| startdatum | 1918 |
| einddatum | 1918 |
Bekijk ook
Commentaar van bezoekers