Maritiem Digitaal
collectie zoeksyteem van de maritieme musea
Volmodel van het s.s. 'Statendam' (III) van de Holland Amerika Lijn
| titel | Volmodel van het s.s. 'Statendam' (III) van de Holland Amerika Lijn |
|---|---|
| inventarisnummer | M1776 |
| collectie | modellen en maquettes |
| museum | Maritiem Museum Rotterdam
 |
| maker | Harland and Wolff[scheepswerfnaam] |
| scheepsnaam | , Statendam (III) [scheepsnaam], STATENDAM III[scheepsnaam] |
| omschrijving | Het model van de ‘Statendam’ (III) heeft een rood onderwaterschip en een zwarte romp met drie rijen patrijspoorten. Het schip heeft twee schroeven en een enkel roer. De naam van het schip, ‘Statendam’ staat aan weerszijden van de bak én op de achterplecht, daar nog voorzien van de thuishaven; ‘Rotterdam’. Op de bak zien we twee afzonderlijke – zilverkleurige – ankerspillen met ankerkettingen die doorlopen naar de kluisgaten met de beide, eveneens zilverkleurige, ankers. Verder staan er op de bak, en het achterschip, de nodige zilverkleurige bolders voor het meergerei. Op het achterschip staat de reserve stuurinrichting, mét magnetisch kompas en een kaapstander. De dekken zijn met hout afgewerkt. Aan stuurboord is de statietrap afgevierd. Achter de bak en luik I staat een dekhuis met daarop ondermeer het reserve anker.
Het model heeft een langwerpige, crème opbouw en drie donkergele, licht achterover hellende, schoorstenen met de groen-wit-groene horizontale strepen van de HAL. Het schip heeft twee gestaagde masten, én twee stel paalmasten met laadbomen voor de bediening van de in totaal zes luiken, drie vóór-, én drie achter de accommodatie. Luik III wordt bediend door een drietal laadbomen vanaf de voormast, alle andere luiken hebben vier laadbomen tot hun beschikking. Aan die voormast is nog een kraaiennest – met bel – bevestigd met daar boven nog de navigatie verlichting.
Het model heeft open brugvleugels met overdekte uiteinden. De open gedeelten van de brugvleugels zijn voorzien van een frame voor de zonnetent. Op het schavotje staan twee magnetische kompassen. Op het achterdek staan nog twee dekhuizen, met op het achterste dekhuis nóg een reserve anker. De achterzijde van het achterste dekhuis is de overdekte veranda voor de 3e-klasse passagiers, compleet met tafels en stoelen. Op de centrale lijn van het model is een viertal lichtkoepels geplaatst voor verlichting van de onderliggende ruimten.
Het model heeft 8 stel davits per boord waarvan er 7 zijn voorzien van dubbele reddingboten voor een totaal van 30 – wit geschilderde - reddingboten. Op de boeg en de achterplecht staat een vlaggenmast met de Nederlandse vlag, de voormast is getooid met een Amerikaanse vlag, de achtermast heeft de groen-wit-groene vlag van de N.A.S.M. in top.
Scheepsmodel in vitrine, schaal 1:96
De ‘Statendam’ (III) heeft, mede door de financieel moeilijke tijd die de Holland Amerika Lijn (HAL) toen doormaakte een bijzonder lange bouwtijd gehad. De kiel werd in augustus 1921 gelegd door Harland & Wolff te Belfast met bouwnummer 612. Het schip diende als vervanging van haar naamgenoot ‘Statendam’ (II) die op dezelfde werf was gebouwd en door de Britse autoriteiten in 1917 werd gevorderd. Dat schip werd afgebouwd als troepentransportschip en op 19 juli 1918 onder de naam 'Justicia' door drie Duitse onderzeeboten getorpedeerd. De bouw van ‘Statendam’ (III) werd halverwege 1922 door de HAL gestaakt wegens gebrek aan liquide middelen. De tewaterlating geschiedde pas in september 1924, zonder al te veel ceremonieel wegens de grote vertraging. Korte tijd later wordt de verdere afbouw weer stilgelegd vanwege het ontbreken van het geld voor de verdere afbouw. Het casco bleef onaangeroerd in Belfast liggen totdat een groep voornamelijk Rotterdamse HAL vrienden in een syndicaat genaamd ‘N.V. Maildienst der Holland-Amerika Lijn’ genoeg geld bijeen had gebracht voor de afbouw. In april 1927 werd het schip uiteindelijk met vier sleepboten van L. Smit & Co's Internationale Sleepdienst (‘Roode Zee’, ‘Poolzee’, ‘Oostzee’ en ‘Seine’) vanuit Belfast naar Schiedam gesleept voor de verdere afbouw bij Wilton in Schiedam. Op 4 april 1929 – dus bijna 8 jaar na de tewaterlating - werd het schip tijdens de officiële proefvaart overgedragen aan de HAL. Aan boord bevinden zich ruim 300 gasten, waaronder ZKH prins Hendrik, zeven ministers van het eerste kabinet De Geer en burgemeester Patijn van Rotterdam. Op die dag vindt ter hoogte van de ingang van de Nieuwe Waterweg een ontmoeting plaats met het pantserdekschip Hr.Ms. 'Hertog Hendrik'. Enkele dagen later, op 11 april 1929 voert de maidentrip naar New York. Eigenaarschap van het schip is in handen van de N.V. Maildienst der Holland-Amerika Lijn. De ‘Statendam’(III) van 28.291brt had twee stoomturbines van in totaal 19500 ipk die het schip met twee schroeven een dienstsnelheid konden geven van 19 kts. Het schip kon met 525 bemanningsleden in totaal 1972 passagiers vervoeren in drie klassen. Van haar drie schoorstenen waren er maar twee in gebruik ten dienste van de rookafvoer van de ketels. De derde schoorsteen was (nét als bij de ‘Statendam’(II)) enkel bedoeld om te imponeren. Voor de ‘Statendam’(III) werd een iconische affiche gemaakt door de Franse graficus Cassandre In december 1937 komt de ‘Statendam’(III), te middernacht uit New York vertrokken met 557 passagiers voor een cruise naar het Caraibisch gebied, zijdelings in aanvaring met het van stuurboord inkomende Amerikaanse ss. 'Golden Cloud'. Hierbij raken zowel de 'Statendam' als de 'Golden Cloud' nauwelijks beschadigd. Beide schepen kunnen hun reis weer voortzetten. In de meidagen van 1940 lag de ‘Statendam’ (III) samen met de ‘Boschdijk’ en de ‘Veendam’ aan de Wilhelminakade. Op de tweede oorlogsdag hadden de Duitsers zich meester gemaakt van de Statendam en zich met mitrailleurs op het achterdek geïnstalleerd. Enige tijd later ontstond er een hevig vuurgevecht met Nederlandse militairen waarbij de ‘Statendam’ in brand werd geschoten. Blussen bleek door de oorlogshandelingen onmogelijk en in de volgende dagen brandde de Statendam geheel uit. In augustus werd het uitgebrande casco verkocht aan de sloopwerf Frans Rijsdijk in Hendrik Ido Ambacht. |
| afmetingen | lengte 221.5 cm breedte 25.5 cm hoogte 67 cm schaal lengte 284 cm breedte 71.5 cm hoogte 110 cm hoogte 190 cm lengte 284 cm breedte 74.5 cm hoogte 80 cm gewicht 270 kg |
| startdatum | 1921 |
| einddatum | 1921-12-31 |
Bekijk ook
Commentaar van bezoekers